De Taalunie ondersteunt en bevordert de samenwerking op het gebied van Nederlandstalige cultuur tussen Nederland, Vlaanderen en Suriname en de rest van de wereld. In 2020 stonden onderstaande initiatieven en projecten centraal.
Op de Dag van het Literatuuronderwijs in november presenteerden de Koninklijke Bibliotheek Nederland en de Taalunie de vernieuwde versie van de website literatuurgeschiedenis.org. Dit online platform voor het literatuuronderwijs biedt leraren Nederlands een inhoudelijke basis en didactiek, op basis van wetenschappelijke inzichten. Zo kunnen ze hun onderwijs in literatuurgeschiedenis op een moderne en actuele manier vormgeven. De website ontsluit literair erfgoed voor jongeren door teksten en schrijvers uit de literatuurgeschiedenis op een aantrekkelijke manier voor te stellen en te beschrijven. Voor de presentatie, tijdens de eerste lockdown, zagen we al een stijging van 30 procent in bezoekersaantallen; in totaal werd de website ruim 450.000 keer bezocht in 2020.
Vincent van der Valk & Casper Vandeputte ontvingen de Toneelschrijfprijs 2020 voor hun theatertekst Immens. Met deze jaarlijkse prijs ter waarde van 10.000 euro stimuleert de Taalunie samen met andere instellingen de Nederlandstalige toneelschrijfkunst en de opvoering van Nederlandstalig toneelwerk. In 2020 beoordeelde de Nederlands-Vlaamse jury 53 inzendingen. Een tweede jury koos De Poolse bruid van Jibbe Willems om in het Frans te vertalen en internationaal te verspreiden. Die jury vergroot zo de kans dat Nederlandstalig toneelwerk in de Franse toneelwereld doorbreekt.
De Taalunie stelde samen met het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA) een kader op voor het leren van taal en muziek in samenhang. Samenwerking tussen de vakken Nederlands en muziek biedt kansen voor de ontwikkeling van zowel taalcompetenties als muzikale vaardigheden. Het kader kwam tot stand op basis van een onderzoek dat onderzoeks- en adviesbureau Sardes op verzoek van de Taalunie en LKCA deed naar hoe basisscholen en lerarenopleidingen in Nederland en Vlaanderen taal- en muziekonderwijs integreren. Aan het begin van het jaar was er een expertbijeenkomst in het HipHopHuis in Rotterdam waar de Taalunie, Sardes en het veld de voorlopige resultaten van het onderzoek bespraken.
Er volgde een webinar voor onderwijsprofessionals die zelf met de combinatie taal en muziek aan de slag willen. Over het kader werd ook een film gemaakt.
Foto: Monique Kooijmans
De commissie DBNL presenteerde het nieuwe meerjarenbeleidsplan 2021-2023 waarin twee krachtlijnen centraal staan: 1. optimale digitale beschikbaarheid en 2. diversiteit en meerstemmigheid. De DBNL is een digitale collectie van teksten die behoren tot de Nederlandse letterkunde, taalkunde en cultuurgeschiedenis van de vroegste tijd tot heden. De collectie representeert het hele Nederlandse taalgebied en komt tot stand door een samenwerking tussen de Taalunie, de Vlaamse Erfgoedbibliotheken en de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. De Taalunie is financier van de DBNL en ondersteunt het project om ervoor te zorgen dat het Nederlandstalig literair erfgoed op een kwaliteitsvolle manier wordt gedigitaliseerd. De collectie werd in 2020 5.221.053 keer geraadpleegd. Dat is een stijging van 11% ten opzichte van 2019.
Het Expertisecentrum Literair Vertalen (ELV) ontplooide weer talloze activiteiten om literair vertalers in Nederland en Vlaanderen te ondersteunen. De overschakeling naar online onderwijs door de coronacrisis stond centraal, alle modules voor literair vertalers worden digitaal aangeboden en de online Kennisbank werd verder uitgebreid. Het ELV is een partnerschap van de Taalunie, de KU Leuven en de Universiteit Utrecht, in samenwerking met het Nederlands Letterenfonds en Literatuur Vlaanderen. Het expertisecentrum bevordert de deskundigheid van literair vertalers om zo de kwaliteit van vertalingen in en uit het Nederlands te waarborgen. Het ELV verzamelt, ontwikkelt en verspreidt kennis en expertise, toegespitst op de vragen uit de markt en de maatschappij.
De Taalunie ondersteunde samen met Literatuur Vlaanderen en het Nederlands Letterenfonds onder andere de Poëzieweek, Prijs de Poëzie – de koepel voor De Grote Poëzieprijs en De Gedichtenwedstrijd voor het taalgebied, de Schrijfwerkplaats voor nieuwkomers van Stichting Wintertuin en het Tilt & Memento Woordfestival. De Taalunie en de twee partnerorganisaties willen de grenzen in het Nederlandse taalgebied dunner maken. Daarom ondersteunen we leesbevorderende en literaire initiatieven die de uitwisseling van kennis en expertise stimuleren tussen de verschillende delen van ons taalgebied. Elk jaar kunnen literaire organisaties een verzoek indienen voor steun vanuit de ‘regeling literair grensverkeer’.
